Qlobal

Arxeoloqlar Petrada (Nəbatilər dövlətinin paytaxtı) "İndiana Cons"da təsvir olunan "Müqəddəs Qrail"ə bənzəyən insan qalıqları və keramika qabı aşkar ediblər.

Qaynarinfo "The Washington Post"a istinadən xəbər verir ki, təxminən 2000 il əvvəl mövcud olan qədim Nəbatilər dövlətinin paytaxtı Petranın qumdaşı qayalarında əl ilə oyulmuş bir şəhər və onun mərkəzində Xəzinə kimi tanınan 12 sütunlu böyük bir tikili var. Arxeoloqlar uzun müddət bu tikilinin nə üçün istifadə edildiyini anlamağa çalışıblar və bəziləri bunun o dövrün mühüm hökmdarının məqbərəsi olduğunu irəli sürüblər.

Qazıntıya rəhbərlik edən Amerika Tədqiqat Mərkəzinin icraçı direktoru Pirs Pol Krisman bildirib ki, kəşf heyrətləndiricidir:

"Bu əsər Xəzinədarlığın özünə - onun inşasına və tarixinə aydınlıq gətirəcək. Qazıntılardan çıxarılmış material bizə Petranın erkən tarixindən və ola bilsin ki, Nabatilərin mənşəyi haqqında məlumat vermək üçün böyük potensiala malikdir".
 
Krisman insan qalıqlarının krallığı təxminən eramızdan əvvəl 4-cü əsrdən eramızın 106-cı ilə qədər davam edən Nabatilərin necə yaşadıqlarını və ölülərini necə basdırdıqlarını aşkar etməyə kömək edə biləcəyini bildirib. O, qalıqlardan qədim DNT-nin çıxarılmasının mümkün olacağına ümid etdiyini də deyib.

Krisman əlavə edib ki, qazıntılar Petra sakinlərinin yaşadığı və çiçəkləndiyi mühitin daha yaxşı başa düşülməsinə də səbəb ola bilər. 

"Bu gün Petra quraqlıqdır, lakin bir vaxtlar nisbətən firavan yer idi. Ümid edirəm ki, biz keçmişdən dərs çıxarıb ümumi gələcəyimizi yaxşılaşdırmaq üçün istifadə edə bilərik", deyə o qeyd edib.

Alim əlavə edib ki, tədqiqatçılar əsrlər boyu baş verə biləcək təbii fəlakət nəticəsində dağıntılar altında dərinlikdə qalan türbənin yerini və onun üzərində Xəzinədarlığın tikintisini müəyyən etmək üçün yeni texnoloji vasitələrdən, o cümlədən radarla işləyən uzaqdan sensorlardan istifadə ediblər.

Tədqiqatçılar məzarı qazmağa başlayanda ən azı 12 skelet qalıqları və əşyalar, o cümlədən "Warner Bros" televiziya serialının aparıcısı Coş Qeytsin dediyinə görə, Stiven Spilberqin əsərindən "Müqəddəs Qraillə demək olar ki, eyni görünən" keramika qabı aşkar ediblər. "İndiana Cons və son səlib yürüşü"nün çəkilişləri Xəzinədarlıqda aparılıb.

Krisman basdırılmış məzarın memarlığının kəşfin ən həyəcanverici tərəfi olduğunu deyib, çünki onun dizaynı və istifadəsi Petra üçün olduqca unikaldır:

"Bu qədim tikinti qərarlarının nəticələri qazıntılar davam etdikcə Xəzinədarlıqda daha mühüm yeni kəşflərin ediləcəyi ehtimalına inam verir".

Qeyd edək ki, Nəbatilər İordaniyada iqtidarda olmuş tarixi dövlətdir. Ərəbistan yarımadasının şimal və şimal-qərb nahiyəsində, Aralıq dənizinin sahilində yağışların yağması və yaxşı ticarət mövqeyi olması baxımından bir sıra dövlətlər yaradılıb. Şimalda Əqəbə körfəzində Əl-Ərbə vadisinə qədər uzanan ərazi Nəbatilərin torpaqları olub. Deyilənə görə Nəbati tayfası Ərəbistan səhralarından eramızdan 600 il qabaq bu ərazilərə köç edib. Babil dövləti suquta uğradıqdan sonra onlar bir dövlət yaradıb. Eramızdan əvvəl dördüncü yüzilliyin sonunda - Makedoniyalı İsgəndərin hücumu nəticəsində Səba dövlətinin dənizdəki qüdrəti məhv olduqdan sonra - Nəbatilərin dövləti qüvvətlənib. Onlar Sərhan vadisindən keçən ticarət yolunu da ələ keçiriblır.
 
Nəbatilərin paytaxtı Petra olub. Yunan mənşəli olan bu sözün mənası "daş" deməkdir. Nəbatilər öz evlərini dağın qoynunu oyaraq düzəltdiklərinə görə ora belə adlandırılıb. Deyilənə görə ərəbcə o məhəllənin adı "hisni səl’" qaya divar (sıldırm qala) olub. Onların evlərinin qalıqları hələ də Musa vadisində Harun dağının yüksəkliklərində (İordaniya ərazisindədir) qalmaqdadır. Nəbatilərin hakimiyyəti miladi tarixinin ikinci yüz illiyinə qədər davam edib. 106-cı ildə Roma imperiyası bu ərazini işğal edərək öz torpaqlarına qatıb. Petra nəbatilər hakimiyyətinin qüdrətli dövründə mühüm ticarət mövqeyinə malik olub. O Fars körfəzi ilə Aralıq dənizini ticarət baxımından bir-birinə birləşdirən bir nöqtə idi.